Wapowanie – (z ang. vaping) potoczne określenie czynności wykonywanej przez użytkownika elektronicznego papierosa polegającej na wdychaniu areozolu wytworzonego przez zespół grzewczy elektroniczego papierosa w procesie odparowania e-liquidu.

e-Liquid – płyn będący mieszaniną glikolu propylenowego, gliceryny roślinnej, substancji aromatyzujących oraz opcjonalnie nikotyny i wody. Na rynku dostępne są także sole nikotynowe, czyli płyny z dodatkiem kwasów (m.in. kwas benzoesowy, kwas mlekowy).

Zgodnie z DYREKTYWĄ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY 2014/40/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r zawartość nikotyny nie powinna przekraczać 20 mg w jednym mililitrze płynu w krajach Unii Europejskiej. Płyn zawierający nikotynę powinien być wprowadzony do obrotu wyłącznie w specjalnie przeznaczonych do tego pojemnikach zapasowych, których pojemność nie przekracza 10 ml, a w przypadku papierosów elektronicznych jednorazowego użytku lub kartridżach jednorazowych pojemność kartridży jednorazowych lub zbiorniczków nie przekracza 2 ml.

Aerozol – cząsteczki cieczy zawieszone w powietrzu wytwarzane w procesie odparowania płynu z e-papierosia. W skład aerozolu wchodzi głównie: glikol, gliceryna, nikotyna (jeśli użyty został płyn zawierający nikotynę), substancje smakowo-zapachowe. Należy również nadmienić, że w zależności od jakości e-papierosa, aerozol może zawierać metale i inne substancje pochodne.

Elektroniczny papieros (e-papieros) – jest to zasilane bateryjnie urządzenie elektroniczne odparowujące e-liquid znajdujący się we wkładzie lub atomizerze, w celu wytworzenia areozolu, który następnie wdychany jest przez użytkownika. Większość urządzeń tego typu wykorzystuje technologię grzałek i knotów, które odpowiadają za proces odparowania e-liquidu. Płyn w elektronicznym papierosie podgrzewany jest do około 180-250°C, a w procesie wdychania wytworzony areozol jest schładzany przez przepływające powietrze, tak by nie był zbyt gorący dla użytkownika. Temperatura podgrzewania płynu w e-papierosie jest kilkuktronie niższa w porównaniu do tradycyjnych papierosów, gdzie w odróżnieniu od e-papierosów dochodzi do procesu spalania a nie odparowania.

E-papierosy są urządzeniami do inhalacji. Wyrażenie „palić” jest w ich kontekście tylko przenośnią, bo do żadnego palenia nie dochodzi, nie ma też ognia. Jedynym procesem jest pogrzanie nikotynowego (najczęściej) płynu, zwanego liquidem. To jego opary widziane są jako charakterystyczny biały „dymek”. Aerozol ten pozbawiony jest jednak szkodliwych substancji smolistych oraz tlenku węgla, co pozwala chronić zdrowie użytkownika.

Działanie e-papierosów polega na odparowaniu płynnej nikotyny, która trafia do płuc użytkownika razem z zawartymi w liquidach substancjami smakowymi. Różne mieszanki aromatów mogą upodobnić wrażenia odczuwane przez e-palacza do tych, które występują podczas palenia zwykłych papierosów. Istnieją jednak liquidy wykraczające daleko poza tradycyjną gamę smaków i obejmujące aromaty owocowe, miętowe i wiele innych.

Kluczową przewagą e-papierosów nad nikotynową terapią zastępczą jest fakt, że podczas e-palenia użytkownik może kontynuować swoje nawyki behawioralne, przy jednoczesnym ograniczeniu szkodliwości. E-palacz dalej zaciąga się „dymem”, który niesie wyraźne doznania smakowe, czego nie można powiedzieć o plastrach, gumach ani prostych inhalatorach spod znaku NTZ.

Klasyczny e-papieros zbudowany jest z 3 kluczowych elementów. Pierwszym jest akumulator, czyli źródło prądu. Dostarcza on energii do systemu palenia (parownika) złożonego z grzałki i pojemniczka na liquid. W procesie tym pośredniczy trzeci kluczowy element – mikroprocesor, który steruje przekazywaniem energii.

E-papieros może być uruchamiany automatycznie, w chwili kiedy czujnik wykrywa przepływ powietrza lub poprzez naciśnięcie guzika. Mikroprocesor zawarty w urządzeniu pilnuje, aby bateria nie uległa przegrzaniu, co mogłoby mieć miejsce, gdyby użytkownik korzystał w urządzenia bardzo intensywnie. Kolejną funkcją jest informowanie o stanie naładowania baterii (najczęściej za pośrednictwem diody o zmiennym kolorze ukrytej w przycisku) oraz blokowanie urządzenia. Za tę ostatnią właściwość odpowiedzialny jest system „klik”, który aktywuje się po kilkukrotnym szybkim naciśnięciu przycisku baterii. Dzięki tym funkcjom markowe e-papierosy są generalnie produktami bezpiecznymi dla użytkownika, mimo względnego skomplikowania ich budowy.

Wśród urządzeń możemy wyróżnić systemy otwarte oraz zamknięte:

- Systemy zamknięte – są to urządzenia fabrycznie napełnione e-liquidem lub przeznaczone do stosowania w nich fabrycznie napełnianych, wymiennych jednorazowych wkładów.

- Systemy otwarte – są to urządzenia, które pozwalają użytkownikowi na samodzielne napełnianie wkładów lub atomizerów e-liquidem, a także dowolne mieszanie dostępnych płynów o różnych wariantach smakowych.

- Wkład – nazywany również podem lub kartridżem – jest to jednorazowy lub przeznaczony do wielokrotnego użytku zbiornik na e-liquid, który umieszony w baterii elektronicznego papierosa pozwala na wytworzenie areozolu przez odparowanie e-liquidu. Cechą charakterystyczną wkładów jest to, że nie jest możliwa wymiana zespołu grzewczego. W przypadku wkładów wielokrotnego użytku użytkownik może uzupełniać poziom e-liquidu, aż do momentu zużycia się grzałki. Wkłady jednorazowe nie są przeznaczone do ponownego napełnienia i po wyczerpaniu się e-liquidu należy wymienić wkład na nowy.

- Atomizer – jest to część e-papierosa z zespołem grzewczym, w której znajduje się e-liquid. Atomizer jest elementem wielokrotnego użytku a jego cechą charakterystyczną jest możliwość wymiany zespołu grzewczego oraz stosowanie różnych jego wariantów np. z grzałką o różnej oporności lub drutem grzejnym wykonanym z różnych materiałów. Wiele atomizerów pozwala na indywidualne modyfikowanie przez użytkownika np. poprzez różne warianty kolorystyczne ustników.

Certyfikacja produktu – proces realizowany w celu oceny zgodności elektronicznych papierosów, akcesoriów oraz e-liquidów z wymaganiami prawnymi oraz technicznymi na terenie danego kraju. Głównym celem przeprowadzenia procesu certyfikacji produktów jest zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa oraz jakości wyrobów. W skład certyfikacji produktu wchodzi szereg testów wykonywanych w akredytowanych laboratoriach, analiza ryzyka oraz ciągłe monitorowanie produktu pod kątem aktualności certyfikatów i konieczności re-certyfikacji. Pozytywne wyniki testów laboratoryjnych oraz spełnienie pozostałych wymagań zawartych w dyrektywach i rozporządzeniach europejskich pozwalają producentowi na umieszczenie na produkcie odpowiedniego oznakowania np. oznakowania CE.

W Polsce elektroniczne papierosy oraz akcesoria do nich objęte są m.in. wymaganiami określonymi w poniższych ustawach, dyrektywach oraz rozporządzeniach:

- Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/65/UE z dnia 8 czerwca 2011 r.

- Dyrektywa delegowana Komisji (UE) 2015/863 z dnia 31 marca 2015 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/2102 z dnia 15 listopada 2017 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/30/UE z dnia 26 lutego 2014 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/35/UE z dnia 26 lutego 2014 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/40/UE z dnia 3 kwietnia 2014 r.

- Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/53/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r.

- Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r.

Bezpieczeństwo i zgodność produktu – obszar działalności eSmoking Institute zajmujący się kontrolą i zapewnieniem, że spełnione są wymagania dyrektyw, rozporządzeń oraz wszelkich dokumentów standaryzujących i normalizujących względem elektronicznych papierosów oraz akcesoriów w zakresie bezpieczeństwa dla użytkownika oraz umożliwienia legalnego wprowadzenia produktów do sprzedaży na rynek danego kraju.

EVALI* (z ang. e-cigarette or vaping product use-associated acute lung injury – EVALI) – nowa jednostka chorobowa (kod ICD10 J68.9) zdefiniowana przez amerykańskie Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC – Center for Disease Control) w 2019 roku. Termin jest używany na określenie ciężkiej choroby płuc wywołanej użyciem e-papierosa oraz innych urządzeń elektronicznych służących do wapowania.

Pierwsze przypadki EVALI zostały zdiagnozowane w sierpniu 2019 roku w Stanach Zjednoczonych. Do amerykańskich szpitali zgłaszali się wówczas pacjenci z objawami ostrego uszkodzenia układu oddechowego spowodowanego inhalowaniem liquidów niewiadomego pochodzenia. Przyczyną zatruć okazał się octan witaminy E (zwany również octanem tokoferylu), wykorzystywany jako substancja rozcieńczająca płyny zawierające THC (tetrahydrokannabioid). Wcześniejsze badania potwierdzają, że inhalowanie octanu witaminy E może uszkadzać układ oddechowy.

Użytkownicy e-papierosów powinni pamiętać o tym, aby wykorzystywać wyłącznie certyfikowane płyny pochodzące z legalnej dystrybucji.

*https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html

https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease/faq/index.html

Analiza sensoryczna – ocena organoleptyczna, wykonywana w sposób gwarantujący powtarzalność i odtwarzalność wyników. Jest to osiągane dzięki rygorystycznemu przestrzeganiu procedur oraz metod badawczych.

Metody używane przez eSI:

- DFC – Difference from Control – Metoda różnicowa polecająca na przyrównaniu próbki testowej do próbki kontrolnej oraz określenie wielkości różnic w skali od 0-5.,

- Tetrad – Metoda różnicowa polegająca na stworzeniu dwóch par próbek na podstawie podobieństw pomiędzy nimi.

Koło smakowe – Mapa aromatyczna używana przy treningu sensorycznym, który jest zbiorem zdefiniowanych i przygotowanych testów mających na celu szkolenie i kalibracje sensoryczną osób biorących udział w panelu. Patrząc od wewnątrz na poniżej zaprezentowane koło smakowe: trzy pierwsze kręgi odpowiadają aromatom, natomiast dwa zewnętrzne odpowiadają odczuciom wewnątrz jamy ustnej.

Analiza chemiczna – jest to badanie ilościowe lub jakościowe wszystkich składników, które mogą wchodzić w skład płynu nikotynowego, jak i aerozolu. Analiza chemiczna polega na zbieraniu na specjalnych filtrach powstałego w wyniku odparowania aerozolu, który następnie poddawany jest ekstrakcji i analizie chromatograficznej. E-Liquid natomiast analizowany jest bezpośrednio bez ingerencji w składniki. Do analizy chromatograficznej wykorzystywane są nowoczesne metody oparte na: GC-MS, GC-FID, HPLC, ICP-MS, AAS i NIR.

Badania fizyko-chemiczne e-liquidów – aby jak najlepiej scharakteryzować e-liquid poddawany jest on szeregowi badań takich jak pomiar gęstości, pH, temperatura zapłonu oraz lepkość. Pomiary tych parametrów pozwalają zapewnić bezpieczeństwo użytkowania produktu oraz jego wysoką jakość.

Testy starzeniowe – w celu zapewnienia niezmiennych walorów smakowych produktów w czasie wykonuje się przyspieszone testy starzeniowe. Testy przeprowadzane są w warunkach odzwierciedlających warunki panujące w ciągu cyklu życia produktu – w zależności od środowiska użytkowania lub przechowywania. Warunki przechowywania są kluczowym parametrem w symulacji procesu starzenia wyrobów.

Biuro ds. Substancji Chemicznych – jest urzędem, który wspiera Inspektora ds. Substancji Chemicznych w realizacji jego zadań. Inspektor ds. Substancji Chemicznych jest organem administracji rządowej właściwym w sprawach substancji i ich mieszanin, bezpośrednio nadzorowanym przez Ministra Zdrowia. Zadania Inspektora określone są w Ustawie z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz w statucie Biura ds. Substancji Chemicznych. Producenci oraz importerzy elektronicznych papierosów zobowiązani są do dokonania zgłoszenia produktu poprzez przedłożenie szczegółowych informacji do Prezesa Biura przed udostępnieniem produktu do sprzedaży. Lista zgłoszonych elektronicznych papierosów oraz pojemników zapasowych jest udostępniania oraz okresowo aktualizowana pod tym linkiem https://www.gov.pl/web/chemikalia/Papierosy-elektroniczne-i-pojemniki-zapasowe.